Natte natuurparel Klotputten krijgt bijzondere grondwaterafhankelijke natuur
Het waterwingebied De Klotputten is sterk verdroogd en vermest als gevolg van ontginningen voor land- en bosbouw. Hierdoor is een groot deel van het natuurlijke watersysteem aangetast. Het eens zo natte terrein, gekenmerkt door kwel en nat grasland, is landschappelijk gezien erg veel veranderd in de afgelopen 150 jaar. Gelukkig zijn er mogelijkheden de gewenste natuur te herstellen. Samen met Provincie Noord-Brabant, Natuurmonumenten, Waterschap de Dommel en gemeenten Eindhoven, Waalre en Veldhoven werken we mee om landbouwgrond om te vormen naar bijzondere grondwaterafhankelijke natuur.
Een gebied met potentie
De Klotputten is onderdeel van de ‘Natte Natuurparel Dommeldal bij Waalre’. De Natte Natuurparels zijn de belangrijkste en meest waardevolle natte natuurgebieden in Brabant. Joost Tuithof, adviseur terreinen bij Brabant Water zegt over dit gebied: “Het is zonde dat die bijzondere natuur in het Dommeldal is verdwenen. Gelukkig kunnen we delen herstellen, want de potentie is groot! Uit de gebiedsanalyse is gebleken dat het gebied potentie heeft voor hoogwaardige natuur, zoals zeldzame vegetaties. Voorbeelden zijn dotterbloem-hooiland en blauw grasland. Misschien is het over een paar jaar wel nog unieker dan het was!”
Natuurontwikkeling, wat gaat er precies gebeuren?
In de Klotputten liggen enkele pachtvrije akkers. We willen deze percelen inrichten als natuur en daarbij aansluiten op de mogelijkheden die het gebied biedt. Het grote netwerk van sloten wordt hiervoor gedempt, zodat het water niet meer direct wordt afgevoerd uit het gebied. Voor het dempen van sloten gebruiken we schoon zand dat is vrijgekomen door de boringen van nieuwe waterwinputten in dit gebied.
Ook graven we de bovenste 30 centimeter van de landbouwgronden af. Die grond is sterk vermest waardoor deze bodem eigenlijk te rijk aan voedingsstoffen is geworden. De vegetatie die oorspronkelijk in dit gebied groeide, is hierdoor verdwenen. Doordat het grondwater, dat vol mineralen zit, weer aan maaiveld komt krijgt deze vegetatie weer kans.
Op deze manier kunnen we de kwaliteiten van het gebied, vooral die grondwaterafhankelijk zijn, zo goed mogelijk benutten. We hebben voor ogen om het natuurlijk reliëf van het gebied terug te brengen en te versterken.
“Het terugbrengen en versterken van het natuurlijk reliëf biedt kansen voor de ontwikkeling van een overgang van droge vegetatie, met wat heide in het Zuiden, tot moeras langs de oever van de Dommel”, vertelt Joost. “Deze ontwikkeling zorgt er ook voor, dat er bij hoog water in de Dommel meer ruimte is om dat water in het gebied te bergen. Zodat de stad Eindhoven droge voeten houdt.”
Samenwerken om natuur te herstellen
Om het hele Dommeldal te herstellen, is samenwerking onontbeerlijk. “Juist de samenwerking met de andere partijen is de kracht van dit project”, vertelt Joost. “Het gebied van Natuurmonumenten staat bijvoorbeeld in verbinding met De Klotputten. Ook daar vindt natuurontwikkeling plaats en hebben we regelmatig overleg. Maar ook met het waterschap. We bekijken samen waar we nu het water van dit gebied op de Dommel kunnen laten aansluiten. Andere partners in het project zijn de gemeentes Waalre, Eindhoven en Veldhoven, ZLTO, FPG en de provincie Noord Brabant. Alleen door samenwerking maken we een succes van dit project.”
Huidige stand van zaken
“We zijn nu in gesprek met het waterschap. Dat is een voorbespreking van de vergunning en om in kaart te brengen of we alle maatregelen zoals we die nu voor ogen hebben uit kunnen voeren”, geeft Joost aan. “Op korte termijn gaan we de vergunningen echt aanvragen. Verder zijn we bezig met de aanvraag/wijziging van een tweetal subsidies. Dit najaar gaan we alvast hout kappen, want om de plannen te realiseren moet er een klein oppervlakte aan bos weg. Dit is al besproken met de provincie. In 2021, na het broedseizoen, hopen we te beginnen met ontgraven.”
Bewust natuurlijk
De Klotputten is één van de 29 waterwin- en natuurgebieden, die Brabant Water beheert. Dit gebied is 40 hectare groot en ligt binnen de ring ten zuidwesten van Eindhoven. Een belangrijk recreatiegebied voor de stad waar vooral in de weekenden veel mensen te vinden zijn. Tijdens de werkzaamheden blijft het gebied gewoon open. De hoofdfunctie van De Klotputten is waterwingebied, die we beheren als natuur. Waar mogelijk leveren we een bijdrage aan de natuurwaarden. Om te zorgen voor hoogwaardige en robuuste natuur. Natuur met veel soorten flora en fauna (grote biodiversiteit) en natuur die tegen een stootje kan. Van groot belang met het oog op ons veranderd klimaat.
