Noodzaak van waterbesparing en afvlakken van de watervraag
De droogtemonitor van het KNMI windt er geen doekjes om: het huidige neerslagtekort hoort bij de droogste jaren ooit gemeten. Tegelijkertijd zit het drinkwatergebruik de laatste jaren in de lift en zorgen onder meer bevolkingsgroei en klimaatverandering voor een verwachte stijging van de watervraag. Voor Brabant Water alle reden om zich vroegtijdig voor te bereiden op knelpunten en kansen. Door inschattingen van het verwachte gebruik, inzet op bewustwording en verkenning van alternatieve bronnen, borgt Brabant Water de levering van drinkwater. Ook als de vraag straks op z’n hoogst is.
Een hete zomerdag tijdens een droge periode waarop iedereen tegelijkertijd water gebruikt, is voor Brabant Water vergelijkbaar met zwarte zaterdag. Een moment waarop enorm veel van de organisatie wordt gevraagd en we op de toppen van ons kunnen moeten presteren. Dat vraagt jaarrond om een goede voorbereiding, zodat mogelijke knelpunten vroegtijdig worden gesignaleerd.
Actiever monitoren
Hoewel de vanzelfsprekendheid van voldoende water onder druk staat, lukte het Brabant Water tot nu toe elk jaar om pieken in de drinkwatervraag goed te doorstaan. Om piekbelasting ook in de toekomst op te vangen, investeerden we op verschillende locaties in uitbreiding van de capaciteit. Ook reserveren we 10 procent overcapaciteit op de voorspelde drinkwatervraag voor extreme vraag in warme, droge periodes. “En we zetten nog actiever in op monitoring”, legt strategisch adviseur Marleen van der Velden uit. “Aan de hand van data kunnen we betere prognoses maken van de verwachte vraag en die vertalen naar passende maatregelen. Zo zorgen we er bijvoorbeeld voor dat onze voorraadkelders bijtijds gevuld zijn en schalen we in de zomer op. Niet noodzakelijke werkzaamheden op onze waterproductielocaties plannen we bewust buiten de zomer om.”
Minder is altijd beter
Het voorkomen van problemen is overigens niet alleen een taak van drinkwaterbedrijven, benadrukt Marleen. “We kijken naar ons eigen proces en werken nauw samen met de provincie, waterschappen, landbouw- en natuurorganisaties. Maar het is net zo belangrijk dat zakelijke klanten en particulieren bewuster omgaan met water”, stelt ze. “Ons water werd eigenlijk altijd als iets vanzelfsprekends ervaren. Doordat we nu steeds vaker droge periodes krijgen – afgewisseld met weersextremen en wateroverlast – groeit het belang van waterbesparing en het afvlakken van de watervraag." Met zakelijke klanten kijkt Brabant Water bijvoorbeeld naar mogelijkheden om industriewater te recyclen. Particulieren worden opgeroepen bewuster om te gaan met water bij onder meer douchen, tuinsproeien en auto’s wassen. “Het hele jaar verspreiden we de boodschap ‘minder is altijd beter”, licht Marleen toe. “Zodra de watervraag stijgt en er veel van onze waterproductiebedrijven wordt gevraagd, intensiveren we de communicatie met gebruikers om het watergebruik zo goed mogelijk te spreiden of te beperken.”
Watertransitie
Om het watersysteem robuust te maken voor langdurige droogte is een watertransitie noodzakelijk. Vanuit die gedachte ondertekenden dertien Brabantse partijen, waaronder Brabant Water, het ‘Grondwaterconvenant 2021-2027'. Daarin staan afspraken om de grondwatervoorraad in Brabant te verbeteren door meer water vast te houden, minder grondwater te gebruiken en bij droogte of wateroverlast sneller te kunnen reageren.
“Daarnaast verkennen we mogelijkheden voor alternatieve drinkwaterbronnen”, geeft Marleen aan. Ze benoemt dat de hoeveelheid grondwater die Brabant Water jaarlijks onttrekt ten behoeve van de drinkwaterproductie haar vergunningsplafond nadert. “Jarenlang was grondwater onze enige bron voor drinkwater. De toenemende mate van waterstress is voor ons reden om de inzet van, brak grondwater en zelfs zeewater goed te verkennen. Een enorme stap om minder kwetsbaar de toekomst in te gaan en te komen tot nieuwe, slimme oplossingen die bijdragen aan een herstelde grondwaterbalans.”